Coronavirüse zemin hazırlayan nedenler kronik hastalıklardan ileri yaşa kadar pek çok faktörü kapsamaktadır. Çin’in Wuhan şehrinde 2019 yılının Aralık sonuna doğru ortaya çıkarak tüm dünyaya yayılan Coronavirüs, hâlâ dünya için büyük bir tehdit niteliğindedir.
Covid-19 risk faktörleri ile ilgili bilgi sahibi olmak daha etkili tedbirler almak için gereklidir.
- Kronik akciğer veya böbrek hastalığı
- Bağışıklık sisteminin zayıf olması
- Maske kullanmamak
- Hijyen kurallarına riayet etmemek
- Yüksek riskli bölgelerde bulunmak
- Temaslı/enfekte kişilerle bir arada olmak
- Obezite
- Diyabet
- Kalp hastalıkları
- Astım veya buna benzer akciğer hastalıkları
- Sigara, alkol veya madde kullanımı
- İleri yaş
Kronik Akciğer ya da Böbrek Hastalığı
Bu tarz rahatsızlıklara sahipseniz, Covid-19 için yüksek risk grubunda olabilirsiniz. Diyaliz hastasıysanız randevularınızı aksatmamalısınız. Yaşadığınız kronik hastalık bağışıklık sistemini güçsüz düşürebileceğinden Covid-19’a karşı daha fazla risk oluşturur.
Bağışıklık Sisteminin Zayıf Olması
Bağışıklık sisteminin sağlıklı olması, mikroorganizmalarla savaşabileceği anlamına gelir. Fakat zayıf bağışıklık sistemi bunu başaramaz ve dolayısıyla virüse yakalanmak kolay olur. Sigara, kanser tedavileri, kemik iliği ya da organ nakli bağışıklık sistemini zayıflatabilir. Öte yandan Prednizon gibi ilaçların uzun süre kullanılması, HIV/AIDS de bağışıklık sisteminin gücünü azaltır.
Zayıf bağışıklık sistemine sahip olanlar Coronavirüsten korunmak için ek önlemlere ihtiyaç duyar. Bu kişilerin beslenmesine daha fazla özen göstermesi lâzımdır. Gerekiyorsa evden çıkmamak için, rutin kontrollerini video konferans aracılığıyla internetten gerçekleştirebilirler.
Obezite, Diyabet ve Kalp Hastalıkları
Koronavirüs risk faktörleri arasında yer alan bu problemler Covid-19’a uygun bir zemin hazırlayabilir. Bu tarz sorunları olanlar Covid-19’a yakalandıklarında ciddi semptomlar geliştirmeye yatkındır. Özellikle diyabet ve obezite bağışıklık sisteminin etkinliğini düşürmekte, enfeksiyon riskini artırmaktadır. Diyabet ilaçlarının düzenli kullanımı ile kan şekeri seviyelerinin kontrol altında tutulması bu riski minimize edebilir.
Koroner arter hastalığı, kalp yetmezliği, konjenital kalp hastalıkları, pulmoner hipertansiyon veya kardiyomiyopati de riski artırabilir. Yapılacak şey ilaçları hiç aksatmadan, reçete edildiği şekilde kullanmaktır.
Sigara Kullanımı
Sigara akciğerlere zarar verir, bağışıklık sistemini olumsuz etkiler. Bir dizi sağlık sorununa davetiye çıkaran sigaranın, Coronavirüse yakalanmayı da kolaylaştırdığı şüphesizdir.
Astım ve Benzeri Akciğer Hastalıkları
Coronavirüs akciğerleri hedef almaktadır. Bu yüzden kronik obstrüktif akciğer hastalığı, astım, kistik fibrozis, akciğer kanseri, pulmoner fibrozis gibi hastalıklara sahip olanlarda risk daha fazladır.
Bu durumlar için kullanılan bazı ilaçlar bağışıklığı düşürür. Fakat semptomların kontrol altında tutulabilmesi adına ilaçlara devam etmek gerekir.
Diğer taraftan, astımı kötüleştiren şeylerden kaçınılmalıdır. Tütün kullanımı, toz, yoğun kokular, stres, polen ve soğuk hava tetikleyicilerden bazılarıdır.
İleri Yaş
Coronavirüs risk faktörleri içerisinde yaşlılıktan da söz edilebilir. Ne var ki bu risk, çocuklar dâhil olmak üzere bütün yaş grupları için söz konusudur. Fakat orta yaş ve üzeri yetişkinlerde daha sık görüldüğü bir gerçektir.
65 yaş ve üzeri bireylerde ise bu risk daha fazladır. Coronavirüs kaynaklı ölüm oranı 80 yaş ve üzerinde daha yüksektir. Sağlık sorunları riski artırır.
Bu kişiler de ilaçlarını reçetelendiği şekilde kullanmaya dikkat etmelidir. Hastanın sağlık durumu, ilaçları, doktorunun isimleri vb. not edilmeli ve böylece bakım planı oluşturulmalıdır.
Huzurevinde barınan insanlar için riskin daha yüksek olduğu söylenebilir. Zîrâ virüs, yakın temasta olanlar arasında daha hızlı yayılım gösterir.
- Kanser hastaları da Coronavirüs için yüksek risk taşıyanlar arasında yer alır. Akciğerlere uygulanan kemoterapi veya ışın tedavisi, kan kanseri riskin daha da artmasına yol açar.
- Akciğer fonksiyonlarını veya öksürme gücünü azaltan sinirsel hastalıklar yahut Down sendromu, beyin felci ya da ALS gibi kas hastalıkları da Coronavirüs riskinde artış meydana getirir.
- Risk taşıyan grupların Coronavirüs önlemleri konusunda daha hassas olmaları gerekir.
- Sosyal mesafeye, hijyen kurallarına ve maske kullanımına dikkat edilmelidir.
- Mümkün olduğu kadar evden çıkılmamalıdır. Dışarı çıkılacaksa bile kalabalık ortamlardan uzak durmaya çalışılmalıdır.
- Bağışıklık sistemini güçlendirecek besinler tüketilmelidir. Meyve-sebze ağırlıklı beslenilmelidir.
- Sigara ve alkolden uzak durulmalıdır.
- Rutin kontroller aksatılmamalıdır. İlaçlar doktorun onayı olmaksızın bırakılmamalıdır. Herhangi bir tedaviyi âniden sonlandırmak hastalığın ağırlaşmasına sebep olabilir.
- Aşılar yaptırılmalı fakat tedbirlere uymak konusunda taviz verilmemelidir.
Yararlanılan Kaynaklar
https://www.helsenorge.no/tr/coronavirus/high-risk-groups/
https://neolife.com.tr/covid-19-surecinde-risk-kimlerde-daha-yuksek/
https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66506/risk-faktoru.html
Görsel Kaynaklar: Envato Elements, Adobe Stock
