Hepatit Virüsü Nedir? Türleri Nelerdir?

Hepatit virüsü ile enfekte olmak, karaciğerde iltihaplanma anlamına gelir. Virüslerle bulaşır. En sık görülen hepatit virüsleri; A, B, C, D ve E hepatit virüsleridir. Başka virüslerin de etkin olması mümkündür fakat bu çok nâdirdir. İlaçlar, karaciğer yağlanması ve alkol kullanımı da hepatite yol açabilir.

Hepatit A Virüsü Nedir?

Dışkıyla bulaşan maddelerin ağız yoluyla alınması sonucu meydana gelir. Gıda veya su kaynaklı salgınlara neden olur. Kabuklu deniz ürünlerinin çiğ halde tüketilmesi buna sebebiyet verebilir. Kanalizasyon sularıyla kirlenmiş besinler hepatit A virüsüyle enfekte olmaya sebebiyet verir. Kişiden kişiye de geçebilir. Örneğin biseksüel/ eşcinsel ilişkiyle de bulaşma riski vardır. Herhangi bir belirti oluşturmayabilir.

Hepatit A Virüsü Belirtileri

Yetişkinlerde çeşitli belirtilerle seyrederken 6 yaşın altındaki çocuklar ekseriyetle hafif atlatır. Bulgular, virüs ile temasın ardından 15-50 (yaklaşık 28) gün geçtikten sonra ortaya çıkar. Belirtiler arasında şunlar vardır:

• Beyazımsı veya çamur gibi dışkı
• Koyu renkli idrar
• Ciltte ve gözlerde sararma
• Ateş
• Kilo kaybı
• Karın ağrısı
• İshal
• Bulantı-kusma
• İştah kaybı
• Yorgunluk, halsizlik

Hepatit A Virüsü Risk Faktörleri

• Kronik Hepatit B ve Hepatit C
• Kronik karaciğer hastalığı
• Pıhtılaşma bozukluğu
• HIV/AIDS
• Eşcinsellik/biseksüellik
• Kemik iliği veya organ nakli
• Hepatit A’nın sık görüldüğü bölgelere seyahat
• Kanalizasyonda çalışma
• Yoğun bakım ünitesi, çocuk enfeksiyon servisi gibi yerlerde, dışkı materyaliyle çalışılan laboratuvarlarda görev yapma

Hepatit A Virüsü Nasıl Önlenir?

• Temizlik kurallarına uymaya, elleri sık sık sabunlamaya özen gösterilmelidir.
• Gıda sektöründe denetimlere önem verilmelidir.
• Yiyecekler iyice temizlenip tam olarak pişirilmeden tüketilmemelidir.
• Depo suları ve kuyu suları klor talimatına göre klorlanmalıdır.
• Çöpler ağzı kapalı kutularda biriktirilmelidir.
• Hepatit A aşısı yaptırılmalıdır.

Hepatit A Tedavisi

Kesin tedavisi olmamakla birlikte uygulanacak yöntemler şikâyetleri hafifletmeye yöneliktir. Verilen ilaçlar düzenli kullanılmalı; bunun dışında herhangi bir ilaç ya da bitkisel takviye alınmamalıdır.

Hepatit B Virüsü Nedir?

Hepatit virüsü çeşitleri içerisinde yer alan bu virüs, kontrol edilmemiş kan nakliyle ya da kan ürünlerinin kullanımıyla bulaşmaktadır. Diş müdahalelerinde veya farklı tıbbî işlemlerde, vücut takılarının uygulanmasında, dövme yapımında sterilize edilmemiş araçlardan yararlanılması hastanın hepatit B virüsü kapmasıyla sonuçlanabilir.

Doğum sırasında anneden bebeğe de Hepatit B geçebilir. Başkasının diş fırçasını, tıraş bıçağını veya enjektörünü kullanmak hepatit B hastalığına yakalanmaya sebep olabilir. Cinsel ilişki de bir diğer bulaşma yoludur.

Hepatit B Virüsü Belirtileri

• İştahsızlık
• Yorgunluk
• Karın ağrısı
• Mide bulantısı ve kusma
• Sarılık
• Baş ağrısı
• Ateş
• Deri döküntüleri
• Artrit, eklem ve kas ağrıları
• Cildin ve gözlerin sararması

Hepatit B Virüsü Risk Grupları

• Sağlık kurumlarında çalışan temizlik personelleri, âfetlerde ve kazalarda ilk yardım uygulayanlar
• Polis ve asker gibi güvenlik personelleri (Hastanın vücudundan çıkan şeylerle, özellikle kan ile temas riskleri yüksektir.
• Yetiştirme yurdunda, zihinsel engelli bakımevinde yaşayanlar
• Manikür ve pedikürcüler, kuaförler, berberler
• Islahevi-cezaevi çalışanları
• Kronik karaciğer hastalığı olanlar
• Eşcinsel/biseksüel erkekler
• Para karşılığı cinsel ilişkiye girenler, çok sayıda partneri olanlar
• Madde bağımlıları
• Sıklıkla kan ürünü kullanması gerekenler
• Organ ve kemik iliği nakli adayları&alıcıları
• Hemodiyaliz hastaları

Hepatit B Virüsü Nasıl Önlenir?

• Hepatit B taşıyıcısı olduğu belirlenen kişilerin bebeğine doğumun ardından Hepatit B İmmünglobülin yani Hepatit B Koruyucu Serumu uygulanmalıdır.
• Aşı yaptırmak bu virüsün cinsel yolla bulaşmaması için de önemlidir. Aşı olmak istemeyenlerin yahut aşı olmasına rağmen henüz bağışıklık kazanmamış olanların kondom kullanmaları gerekir.
• Cerrahi malzemelerin ve enjektörlerin steril ya da tek kullanımlık olmasına özen gösterilmelidir. Tek kullanımlık malzemeler akupunktur, piercing ve dövme gibi uygulamaların yapıldığı yerler için daha önemlidir.

Hepatit B Tedavisi

Hepatit virüsü türleri içinde yer alan Hepatit B, özgül tedavisi olmayan bir hastalıktır. Destekleyici tedavi, şikâyetleri büyük ölçüde azaltır. Tedavi seçenekleri antiviral ilaçların kullanımından karaciğer nakline kadar geniş bir yelpazesi vardır.

Hepatit C Virüsü Nedir?

Karaciğer hücrelerinde hasara yol açan bu virüs, karaciğeri iltihaplandırarak tahribata uğratır. Genellikle hiçbir semptom göstermeden yavaş ilerler. Kronikleşmeye elverişlidir.

Tedavi edilmezse karaciğerde siroz, karaciğer kanseri, karaciğer yetmezliği oluşturabilir.

Hepatit virüsü tedavisi, Hepatit C’ye karşı yapılıyorsa doğrudan etkili antiviraller (DEA) kullanılır. Bunlar virüs eliminasyonu ve replikasyon siklusunun inhibe olmasını sağlar.

Hepatit D Virüsü Nedir?

HDV (Hepatit Delta Virüsü) olarak da bilinir. Sarılık, eklem ağrısı, bitkinlik vb. ile belirti verir. Faktör ve kan transfüzyonuyla bulaşması mümkündür. İV ilaç bağımlılarında da sık görülür.

Enfekte bireylerin partnerleri ve çocukları, hemodiyaliz hastaları, damar-içi ilaç bağımlıları, bu virüse yakalanan kişilerle aynı evde yaşayanlar risk altındadır. Mesleği gereği vücut sıvıları ve kan ile karşılaşma ihtimali fazla olanlar da bu grupta yer alır.

Hepatit D tedavisi zordur. Akut hastalara önerilen bol bol istirahat etmeleridir. Sarılık (İkterik) olgularda hastanın yakın takibine ihtiyaç duyulur.

Bu virüsten korunmak için HDV aşısını yaptırmak gerekir.

Hepatit E Virüsü Nedir?

Dışkı bulaşmış içecek veya yiyeceklerin tüketilmesi bu virüsle karşılaşmaya neden olur. Çiğ veya az pişmiş hayvansal ürünlerin tüketilmesi, kirli su kullanımı da buna dâhildir. Kanalizasyon atıklarının karıştığı suların tüketilmesi; geyik, domuz gibi enfekte hayvanların yenmesi, kullanılacak suda gerekli arıtma ve temizliğin sağlanmamış olması neticesinde gerçekleşir.

Kuluçka süresi ortalama 40 gündür. Yukarıdaki başlıklarda yazan belirtilerle kendini gösterir. Belirtisiz seyretmesi de imkân dâhilindedir.

Hepatit virüsü tipleri içindeki hangi virüsün bulaşmış olduğu yine kan örneğinden test yapılmasıyla netlik kazanır. Tedaviler hastanın yakınmalarını hafifletse de virüsün tamamen yok olmasını sağlamaz.

Hepatit E virüsünden korunmak için de az evvel bildirilen önlemler alınmalıdır. Elleri sık sık yıkamak, gerektiğinde suları kaynatarak içmek, besinleri iyice temizleyip pişirerek tüketmek bunlardandır.

Yararlanılan Kaynaklar

http://centralhospital.com/haberler/hepatit-nedir-hepatit-cesitleri-nelerdir/

https://www.turkcerrahi.com/makaleler/karaciger/hepatit-cesitleri/

https://www.sagligim.gov.tr/hepatit/

Görsel: ShutterStock, Envato Elements