Obezite Nedir? Obezite ile Mücadelede Ne Yapılmalıdır?
Obezite nedir? sorusuna kısaca, ‘vücutta anormal yağ birikimi’ olarak cevap verilebilir. Kanserden kısırlığa, kalp hastalıklarından diyabete kadar birçok sağlık problemine zemin hazırlayan obezite, tedavisi mümkün olan bir hastalıktır. Aşırı beslenme, hareketsiz yaşam tarzı, yanlış beslenme alışkanlıkları, hormonal etmenler, genetik geçiş ve benzeri çeşitli faktörlerden kaynaklanır.
Modern çağın yaygın hastalıklarından biri olup hem estetik bakımdan istenmeyen bir görünüme yol açar, hem de psikolojik bozukluklara sebebiyet verir. Akut ya da kronik hastalık türlerinin gelişiminde büyük rol oynar.
Obezite Nedir?
Vücut Kitle İndeksinin 30 veya üzeri olması obezite adını alır.
Vücut Kitle İndeksi 30.0 – 39.9 arasında olanlar obez grubundadır.
40.5’in üzeri olması durumunda buna ciddi (morbid) obezite denir.
50 ve üzeri Süper Obez diye tanımlanır.
Obezite Belirtileri
- Vücutta aşırı yağlanma
- Horlama
- Uyku apnesi
- Aşırı terleme
- Sırt bölgesinde ve eklemlerde ağrı
- Cildin tahriş olmasına bağlı enfeksiyon
- Hareket edince hemen yorulma ve nefessiz kalma
- Kalp çarpıntısı
- Yüksek tansiyon
Obezite Sebepleri
Obezite nedenleri arasında başı çeken faktörler sağlıksız beslenme ve hareketsizliktir. Diğer faktörler ise şöyledir:
- Anne sütünün yeteri kadar alınmaması
- Sık doğum aralığı
- Antidepresanlar, iştah açıcı ilaçlar
- Alkol ve sigara
- Sık aralıklarla şok diyetler uygulamak
- Stres
- Metabolik veya hormonal bozukluklar
- Gelir düzeyi, sosyo-kültürel etmenler, cinsiyet ve yaş
Obezite Zararları
Pek çok hastalığa davetiye çıkaran obezitenin riskleri anahatlarıyla şöyledir:
- Damar sertliği
- Karaciğer yağlanması
- Kalp-damar hastalıkları
- Kan yağları ve kolesterol yüksekliği
- Yüksek tansiyon
- Tip 2 diyabet
- Uyku apnesi
- Eklem bozuklukları
- Âdet düzensizliği, yumurtalıkta kist oluşumu
- Erkek çocuklarda gömük penis ve çeşitli hormonal bozukluklar
- Aşırı tüylenme
- Kanser
- Depresyon
- Safra kesesi hastalıkları
- Felç
Obezite Nasıl Teşhis Edilir?
Obezite tanısı Beden Kitle İndeksi hesaplamasıyla yapılır. Hastanın öyküsü alınarak yaşadığı problemler değerlendirilir. Vücut Kitle İndeksi’ne ilâveten bel çevresinin ölçülmesi de önem taşır. Bu rakam, obeziteden kaynaklı hastalık riskinin belirlenmesinde işe yarar.
Obezite Nasıl Tedavi Edilir?
Obezite tedavisi, kişinin aldığı ve harcadığı enerji miktarını dengelemeye yöneliktir. Altta yatan metabolik veya genetik bir hastalık varsa, önce onun iyileştirilmesi gerekir. Kişiye özel beslenme programı hazırlanarak günlük kalori ihtiyacını hangi kaynaklardan nasıl karşılayacağı planlanmalıdır.
Diyetin sürdürülebilirliği ve yaşam tarzı hâline getirilmesi oldukça mühimdir. Sağlıklı beslenmenin doğru egzersizle kombine edilmesi lâzımdır. Davranış tedavisi de bu yöntemlerin işe yaramasına destek olur.
Bu uygulamaların sonuç vermediği hastalarda medikal yöntemlere başvurulur. Problem endokrin sistemdeki bir bozukluktan kaynaklanıyorsa ilaçlarla çözüme ulaştırılabilir.
Bazen de obezitenin tedavisi için tek çare ameliyattır.
Obezite cerrahisi; kapalı (laparoskopik) ameliyat yöntemiyle yapılır. Hangi cerrahi girişimin tercih edileceği hastaya göre değişir. Kullanılan yöntemlerden bazıları; gastrik bypass, tüp mide ameliyatı, mide kelepçesi, robotik cerrahi ve mide balonu şeklindedir.
Obezite Nasıl Önlenir?
- Obezite ile mücadele, toplumun bu konuda bilinçlendirilmesiyle mümkündür. Bu nunla ilgili sağlık eğitimlerinin düzenlenmesi, toplumsal duyarlılığın artırılması gerekmektedir.
- Öte yandan herkes obeziteden korunmak adına üzerine düşeni yapmalıdır. İdeal kiloya ulaşmak ve bunu muhafaza etmek için uzman yardımı alınmalıdır. Kendi kendinize uygulayacağınız diyetler daha fazla kilo almanıza yol açabileceği gibi, farklı sağlık problemlerini de beraberinde getirir.
- Her gün fiziksel aktiviteye zaman ayırılmalı, egzersiz ihmâl edilmemelidir. Hiç olmazsa günlük yürüyüş yapma alışkanlığı edinilmelidir.
- Yüksek kalorili, paketlenmiş, raf ömrü uzun gıdalardan kaçınılmalıdır. Bu tamamen mümkün olmasa da, asgarî düzeye indirilmelidir.
- Rafine şekerden, abur-cubur ve fast-food ürünlerden uzak durulmalıdır.
- Günlük tuz alımı sınırlandırılmalıdır.
- Haşlama, buharda, ızgara gibi sağlıklı pişirme teknikleri tercih edilmelidir.
- Her gün yeteri kadar su tüketmeye özen göstermelidir.
- Obeziteden korunma nasıl yemek yediğimizle de ilişkilidir. Yemekleri yavaş yavaş, iyi çiğneyerek yemek daha az gıdayla daha çabuk doymayı sağlar. Bu da kilo kontrolüne yardım eder.
- Doğal zeytinyağı gibi sağlıklı yağlar kullanılmalıdır.Doymuş yağlar azaltılmalıdır.
- Her besin grubundan dengeli bir şekilde alınmalı, besin çeşitliliği sağlanmalıdır. Böylece diyet yaparken kastan değil vücuttaki yağdan kaybetmek mümkün olur. Diyet zayıflamak için uygulansa da sağlıklı beslenmenin yaşam boyu sürmesi gerektiği unutulmamalıdır.
- Sebze ve meyveler mevsiminde yenmelidir.
- Sigara ve alkolden sakınılmalıdır.
Yararlanılan Kaynaklar
https://www.medicalpark.com.tr/obezite-nedir-tedavisi-ve-yontemleri-nelerdir/hg-1677
https://www.memorial.com.tr/hastaliklar/obezite-nedir-belirtileri-nelerdir
https://corumghh.saglik.gov.tr/TR,275927/obezite-ile-mucadele.html
https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/obezite-ile-bas-etmenin-7-yolu
Görsel Kaynaklar: Envato Elements, Adobe Stock
