Farmakoloji Ders Notları

İlaç Formları Ders Notu >> İNDİR


İlaç Uygulama Yerleri Ders Notu >> İNDİR


İlaç Uygulamalarında Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar ve Pratik Bilgiler Ders Notu >> İNDİR


Toksikolojiye Giriş Ders Notu >> İNDİR


İlaç Alerjisi ve Anaflaksi Ders Notu >> İNDİR


Akut İlaç İntoksikasyonu Ders Notu >> İNDİR


farmakoloji ders notları

Farmakoloji Ders Notlarındaki Bazı Örnek Kısımlar:

Farmakoloji Ders Notları Örnek-1

İlaç Formları
1. Tablet
Toz halindeki ilaçların, sıkıştırılarak kesik silindir ya da yuvarlak şekillerde sunulmasıdır.
Örnek olarak Aspirin verebiliriz.
2. Draje
Tabletlerin şeker, çikolata gibi maddelerle kaplanmış şekline denir. Böylelikle acı tat engellenmiş olur ve kolay yutulmasını sağlar.


3. Kapsül
Katı ve sıvı ilaçların silindir, yassı veya zeytin benzeri şekillerde olan jelatin koruyucular içinde sunulduğu şeklidir. Midede ya da bağırsakta eriyen çeşitleri vardır.
4. Kaşe
Hoşa gitmeyen tat ve kokular nedeniyle toz şeklindeki ilaçların pirinç unu ya da nişastadan yapılmış oval veya silindir şekilli iç içe geçen koruyucular içinde sunulan şekilleridir.


5. Supozituar (Fitil)
Rektum veya vajinaya uygulanan vücut sıcaklığında eriyebilen jelatin maddesi ile katılaştırılmış ilaç formudur.
6. Solüsyon
Etkin maddenin, su veya başka bir çözücüde çözünmesiyle elde edilir. Katı madde sıvı içinde homojen olarak dağılmıştır.


7. Şurup
İçindeki şeker oranı %60’tan fazla olan sıvı ilaç formudur. Şeker oranı yüksek olduğu için bakteriler ve mantarlar üreyemez.


Farmakoloji Ders Notları Örnek-2

İlaç Uygulamalarında Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar ve Pratik Bilgiler
Hemşire, Ebe veya Uygulamayı Yapacak Sağlık Çalışanın Dikkat Etmesi Gereken Noktalar


• Hastasına ilacı uygulamadan önce alerjisinin olup olmadığını bilmeli veya sorgulamalı,
• Tüm ilaç uygulamalarından önce ve sonra ellerini yıkamalı,
• İlaç uygulaması hakkında hastayı bilgilendirmeli,
• Hastaya uygun pozisyonu vermelidir.


İlaç uygulamalarından önce ilgili sağlık personelinin gerekli hazırlığı yapması, güvenli ve başarılı bir uygulamayı da beraberinde getirir.
İlaç hazırlanırken aşağıdaki doğrulara dikkat edilmelidir:
• DOĞRU İLAÇ
• DOĞRU HASTADA
• DOĞRU HASTALIK İÇİN
• DOĞRU DOZDA
• DOĞRU ZAMANDA
• DOĞRU ARALIKLARLA
• DOĞRU YOL İLE
• DOĞRU FORM
• DOĞRU KAYIT


Farklı Yollardan İlaç Uygulama Konusunda Pratik Bilgiler
1. Göze ilaç damlatılması için erişkinlerin yukarıya bakmaları istenilir ve alt göz kapağı aşağıya çekilip oluşan keseye damlatılır. Nazolakrimal kanaldan sistemik dolaşıma geçmesinin önlenmesi için bazen gözün iç köşesine bası yapılır. Örn; atropin.


2. Çocukların gözüne damlatmak için göz zorla açılmamalı, ilacın gözün iç köşesine damlatılması yeterlidir.
3. Kulak damlaları avuç içinde ısıtılarak kullanılmalı, aksi taktirde çok ağrı yapabilir,


4. Kulak damlasının zara ulaşması için erişkinlerde damlatıldıktan sonra kulak kepçesi yukarı; çocuklarda dışa doğru çekilmeli,
5. Burun damlası, temiz buruna sırt üstü pozisyonda baş iyice geri çekildikten sonra uygulanmalı ve birkaç dakika böyle kalınmalı,


6. TTS, hasarlı ve katlanmış cilde uygulanmamalı,
7. Aerosollar iyice çalkalandıktan sonra, öksürükle balgamı çıkarılmış hava yoluna uygulanmalı,


8. Supozitüvar ve vajinal ovüller buzdolabında saklanılıp, mutlaka uygun pozisyonlarda uygulanmalı ve bu pozisyonda birkaç dakika kalınmalıdır, ayağa kalkılmamalıdır.


Farmakoloji Ders Notları Örnek-3

İlaç Uygulama Yerleri
A-Lokal Uygulama Yerleri
1. Cilt üzerine (epidermal, perkütan)
2. Cilt içine (intradermal, intrakütan)
3. İntratekal
4. Epidural
5. İntraplevral
6. İntraperitoneal
7. İntraartiküler
1-)Cilt Üzerine (Epidermal, Perkütan) Uygulama:
• Akut veya kronik cilt iltihaplanma (dermatit) tedavisi, kaşıntı gibi cilt rahatsızlıklarında kullanılırlar.


• Bu türden rahatsızlıklarda ilaçlar merhem (pomat), pat, losyon, pudra veya krem şeklinde cilt
yüzeyine sürülerek uygulanır.
2-)Cilt İçine (İntrakütan) Uygulama:
• Alerji ve bakteriyolojide kullanılan test serumları bu yolla verilir. Lokal anestezikler bu şekilde
uygulanabilir.


• Uygulanacak olan sıvı ilacın hacmi 0,1ml’den fazla olmayacak şekilde enjekte edilir.
-Konjoktiva Üzerine Uygulama:
• Göz ve göz kapaklarındaki iltihap, göz içi basıncı düşürmek için solüsyon, damla veya pomad
şeklinde steril preparatlar kullanılır.


• Göze özgü uygulanan preparatlara kolir denir. Bu preparatlar nazolakrimal kanaldan geçerek
absorbe olur.
3-)İntratekal Uygulama:
• Subaraknoid aralığa 3.-4. Lomber vertebralar arasındaki aralıktan enjeksiyon yoluyla uygulanır. (
Veya bunun yerine, subaraknoid aralıktaki beyin omurilik sıvısına enjeksiyon yoluyla ilaç
verilmesidir.)


• Enjekte edilecek solüsyon miktarı kadar serebrospinal sıvı dışarı çekilir ve enjeksiyon yapılır.
• Menenjler ve spinal sinir köklerindeki rahatsızlıklarda lokal anestezi için uygulanır.
8. İntrakardiyak
9. İntrauterin
10. İntravajinal
11. Konjonktiva üzerine
12. Rektum ve kolona
13. İntranazal
14. Bukkal


4-)Epidural Uygulama:
• Omurilikten çıkan sinirlerin köklerine lokal olarak etki amacıyla epidural boşluğa uygulama yapılır.
( Veya daha sade bilgi olarak, omurgaya anestezi amacıyla ilaç enjeksiyonu yapılması)


5-)İntraplevral Uygulama (torasentez):
• 7.interkostal aralıktan girilerek plevraya uygulanabilir.
• Antibakteriyel ilaçlar veya lokal anestezikler iltihap durumlarında bu yolla plevra içine
uygulanabilir .

Farmakoloji Ders Notları Örnek-4

Toksikolojiye Giriş
• Yararlı tesirler; hastada oluşması istenilen tesirlerdir.
• Toksik tesirler; ilacın kullanıldığı endikasyon ne olursa olsun, hasta için zararlı olan tesirlere denir.
İlaçların yan etkilerinin çoğu da toksik tesirlerdir.


• Toksikoloji, canlı sistemlerde kimyasal ve fiziksel ajanların zararlı etkileri ile ilgilenir.
• İlaçların ve diğer kimyasal etkenlerin toksik tesirleri temel nitelikleri ve oluş mekanizmalarına göre
5 kategoriye ayrılabilir:
1. Yalın Toksik Etkiler
2. Özel Toksik Etkiler
3. İlaç Alerjisi
4. Dayanıksızlık Reaksiyonları
5. İdiyosenkrazi


1.YALIN TOKSİK ETKİLER
• İlacın terapötik tesirlerine benzer olarak ve bazen aynı mekanizmalarla doğrudan oluşturulan yan
tesirlerdir.
Genellikle doza bağımlı olarak gelişirler ve 3 gruba ayrılırlar:
a) Fonksiyonel(farmakodinamik) toksik etkiler
b) Biyokimyasal toksik etkiler
c) Yapısal toksik tesirler
a) Fonksiyonel(farmakodinamik)

Toksik Etkiler:
• Yalın toksik tesirlerin en sık görülen şeklidir.
• Doz fazlalığı, hastanın duyarlılığının artmış olması veya hastanın yararı için etkilemesi öngörülen
fizyolojik fonksiyonların dışında başka yerleri etkilemeleri sonucu oluşurlar.


• Reversibl etkilerdir yani eski haline dönebilir.
b) Biyokimyasal Toksik Etkiler:
• İlaçların, klinikte ölçülen biyokimyasal parametrelerde yaptıkları istenmeyen değişikliklerdir.
• Örn; Bir biyokimyasal toksik tesir başlangıçta yapısal toksik tesirin habercisi olarak ortaya çıkar.


• SGPT, GGT düzeyindeki artma → Karaciğer hücre zedelenmesini
• SGOT düzeyindeki artma → Karaciğer, myokard hücresi zedelenmesini
c) Yapısal Toksik Tesirler:
• İlaçların doku ve hücre düzeyinde yaptığı morfolojik bozukluklarla kendini gösteren toksik
tesirlerdir.
• Yapısal toksik tesirler genel olarak hücrelerin yaşamında fonksiyonel olarak önemli olan DNA,
RNA, enzim v.b yapıların ilaçlar veya kimyasal etkenler tarafından irreversibl yani eski haline
dönemeyecek şekilde bozulmasına bağlıdır.

farmakoloji ders notları